Đọc Một Hơi

Dân Tứ Xứ

Sài Gòn trước khi người Pháp đến có khoảng 60 làng với 100.000 dân. Sau đó do những biến động của chiến tranh, dân cư phân tán. Từ năm 1862, các làng được tập trung lại và tăng dần các lớp dân cư mới đến đa dạng khác nhau. Khi Sài Gòn và Chợ Lớn sáp nhập năm 1931, dân số chung của cả hai thành phố vào khoảng hơn 250.000 người.

Bên cạnh các nhóm cư dân cũ bao gồm chủ yếu là người Việt và người gốc Hoa (người Minh Hương), hai thành phố Sài Gòn – Chợ Lớn trong giai đoạn này còn có sự bổ sung của các nhóm người Pháp, người Hoa mới đến, người Ấn và một số nhóm nhỏ khác. Riêng người Việt cũng có thêm những nhóm mới từ miền Trung, miền Bắc qua nhiều đợt vào Nam. Số dân này về sau cùng với các biến động chính trị lớn hoặc sẽ rời đi hoặc sẽ đón thêm những đợt mới. Điều này đôi khi còn làm cho người Sài Gòn ít khi tự nhận mình là “người Sài Gòn gốc”, ngược lại họ còn quen gọi nhau là “dân tứ xứ” (tứ phương tạp xứ).

Dân cư từ sớm đã có tính hội tụ như vậy nên cũng ảnh hưởng đến phong cách sống, văn hóa xã hội của người Sài Gòn. Họ rất linh hoạt, năng động, có phần tùy nghi và cũng rất bao dung, rộng mở, sẵn lòng đón nhận người mới. Có nhiều địa chỉ, địa danh còn lại hiện nay đã mang những dấu ấn của các nhóm cư dân cũ này như cầu Chà Và, Cầu Kho, chợ Nancy, khu Hào Sỹ Phường.

(Nguồn tổng hợp, hình: Đọc một hơi Lịch sử Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh do Diệp Xương Vĩ vẽ phục dựng)