Lê Thị Ngọc: Biểu tượng của tinh thần tự cường và đổi mới trong kinh doanh ẩm thực Sài Gòn đầu thế kỷ 20

Đọc

Trong bức tranh đa sắc màu của Sài Gòn những năm đầu thế kỷ XX, một giai đoạn đầy biến động dưới thời Pháp thuộc, nổi lên những cá nhân không chỉ mang trong mình tinh thần yêu nước mà còn thể hiện sự nhạy bén và sáng tạo trong kinh doanh, góp phần định hình nên diện mạo kinh tế và văn hóa của đô thị. Lê Thị Ngọc là một trong những nhân vật tiêu biểu như vậy, một người phụ nữ Sài Gòn bình dị nhưng mang trong mình ý chí mạnh mẽ và tinh thần dân tộc sâu sắc, đã trở thành biểu tượng của sự tự cường và đổi mới trong lĩnh vực ẩm thực, đặc biệt với sự ra đời của thương hiệu hủ tiếu cà phê Đức – Thành – Hưng lừng danh.

Bối cảnh xã hội Sài Gòn đầu thế kỷ XX chứng kiến sự phân hóa giai cấp sâu sắc. Bên cạnh những đại phú hộ giàu có nhờ kinh doanh địa ốc và lúa gạo, vẫn còn đó những phận đời nghèo khó, chật vật mưu sinh. Lê Thị Ngọc thuộc về tầng lớp lao động, một người phụ nữ góa chồng phải gánh vác trách nhiệm nuôi ba con nhỏ trong cảnh nhà hết sức khó khăn. Kế sinh nhai ban đầu của bà chỉ là một quầy tạp hóa nhỏ bé, nằm khiêm tốn ở khu vực ga xe điện Đất Hộ. Cuộc sống mưu sinh vất vả này đã tôi luyện ở bà sự kiên trì, nhẫn nại và tinh thần dám nghĩ dám làm.

Bước ngoặt trong cuộc đời và sự nghiệp của Lê Thị Ngọc đến vào năm 1919, một năm đánh dấu sự trỗi dậy mạnh mẽ của tinh thần dân tộc và ý thức tự tôn kinh tế trong cộng đồng người Việt tại Sài Gòn. Sự kiện các tiệm cà phê của người Hoa bất ngờ tăng giá bán đã làm dấy lên một làn sóng tẩy chay mạnh mẽ, phong trào “Tẩy chay Khách trú” lan rộng, khơi gợi lòng tự hào và mong muốn khẳng định vị thế của người Việt trong các lĩnh vực kinh doanh. Giữa bối cảnh đó, Lê Thị Ngọc đã nhìn thấy cơ hội và quyết tâm thay đổi số phận của mình cũng như góp phần vào phong trào chung của dân tộc.

Với số tiền dành dụm ít ỏi và vay mượn thêm, bà Lê Thị Ngọc đã táo bạo khai trương một tiệm hủ tiếu cà phê tại khu vực Đa Kao. Sự kiện này mang một ý nghĩa đặc biệt, bởi lẽ đây là tiệm hủ tiếu cà phê đầu tiên do chính người Việt làm chủ tại Sài Gòn. Trước đó, lĩnh vực nhà hàng, khách sạn và ẩm thực thường được xem là thế mạnh của cộng đồng người Hoa (Khách trú). Hành động của bà Ngọc không chỉ là một quyết định kinh doanh đơn thuần mà còn là một tuyên ngôn về khả năng và tinh thần tự lực của người Việt trong lĩnh vực kinh tế.

Sự kết hợp độc đáo giữa món ăn truyền thống hủ tiếu và thức uống quen thuộc cà phê đã tạo nên một điểm khác biệt và thu hút sự chú ý của thực khách. Hơn thế nữa, sự nhạy bén trong kinh doanh và tinh thần ủng hộ hàng nội hóa mạnh mẽ của bà Ngọc đã nhanh chóng giúp cửa hàng của bà phát triển. Chỉ trong một thời gian ngắn, từ một cửa tiệm nhỏ, bà đã mở rộng thành một chuỗi tám cửa hàng hủ tiếu cà phê rộng khắp Sài Gòn. Thương hiệu Đức – Thành – Hưng do bà sáng lập đã trở nên nổi tiếng, không chỉ trong lĩnh vực ẩm thực mà sau này còn mở rộng sang các mặt hàng khác như bánh trung thu.

Sự thành công của Lê Thị Ngọc không chỉ được ghi nhận trong cộng đồng mà còn được báo chí đương thời ca ngợi. Tờ báo Phụ Nữ Tân Văn, một trong những tờ báo có tiếng thời bấy giờ, đã dành cho bà danh hiệu cao quý “Hoàng Hậu hủ tiếu cà phê” trên số báo 219. Danh hiệu này không chỉ thể hiện sự ngưỡng mộ đối với tài năng kinh doanh của bà mà còn là sự công nhận vai trò tiên phong và những đóng góp của bà trong việc khẳng định vị thế của phụ nữ Việt Nam trên thương trường. Câu chuyện về bà Lê Thị Ngọc, từ một người phụ nữ nghèo khó trở thành một nữ doanh nhân thành đạt, đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho nhiều người, đặc biệt là phụ nữ Việt Nam, về tinh thần vượt khó và khát vọng vươn lên trong cuộc sống.

Lê Thị Ngọc không chỉ là một người kinh doanh giỏi mà còn là một biểu tượng của tinh thần dân tộc và sự đổi mới trong văn hóa ẩm thực Sài Gòn đầu thế kỷ 20. Bà đã dám nghĩ dám làm, khai phá một hướng đi mới trong lĩnh vực ẩm thực, cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu của người Hoa và khẳng định được chất lượng cũng như sự sáng tạo của người Việt. Thương hiệu Đức – Thành – Hưng của bà đã trở thành một dấu ấn đặc biệt trong lịch sử Sài Gòn thời kỳ đó, góp phần làm phong phú thêm bức tranh đa dạng của văn hóa ẩm thực đô thị.

Một Hơi

Cuộc đời và sự nghiệp của Lê Thị Ngọc, “Hoàng Hậu hủ tiếu cà phê”, là minh chứng cho tinh thần tự cường, sự nhạy bén kinh doanh và lòng tự hào dân tộc của người Việt Nam trong bối cảnh lịch sử đầy thách thức. Bà không chỉ thành công trong việc xây dựng một thương hiệu ẩm thực nổi tiếng mà còn trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ sau về ý chí vươn lên và tinh thần đổi mới sáng tạo trong kinh doanh. Câu chuyện về Lê Thị Ngọc mãi là một phần đáng tự hào của lịch sử Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh.

Tiếp theo

Bạn đọc có thể quay lại với cuốn sách Đọc Một Hơi – Lịch sử Sài Gòn – thành phố Hồ Chí Minh để tìm hiểu sâu hơn về bối cảnh kinh tế – xã hội Sài Gòn năm 1919 và ảnh hưởng của phong trào “Tẩy chay Khách trú” đến sự phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam thời bấy giờ và so sánh sự nghiệp kinh doanh của bà Lê Thị Ngọc với những doanh nhân Việt Nam tiêu biểu khác cùng thời.